Dagwacht 25 oktober 2022

08.25 uur Groene Kerk open
08.30 uur Muziek: Lied 267: 1-3 Zomaar een dak
08.35 uur Welkom door de voorganger van de dag

Tekst van het openingslied

Zomaar een dak boven wat hoofden,
deur die naar stilte openstaat,
muren van huid, ramen als ogen,
speuren naar hoop en dageraad,
huis dat een levend lichaam wordt,
als wij er binnen gaan,
om recht voor God te staan.

Woorden van ver vallende sterren,
vonken verleden hier gezaaid,
namen voor Hem, dromen, signalen,
diep uit de wereld aangewaaid,
monden van aarde horen en zien,
onthouden, spreken voort,
Gods vrij en lichtend woord.

Tafel van één brood om te weten,
dat wij elkaar gegeven zijn,
wonder van God, mensen in vrede,
oud en vergeten nieuw geheim,
breken en delen, zijn wat niet kan,
doen wat ondenkbaar is,
dood even verrijzenis.

Dit lied wordt door het Kloosterkerk Ensemble gezongen op de wat minder bekende, maar zeker niet minder mooie, melodie van Tom Löwenthal; op 22 februari 2022 Nederland Zingt.

Of:

Een keuze uit verzameld liedboek (Liederen Huub Oosterhuis)

Openingsgebed
Waar komen wij vandaan, waar gaan we naartoe?
Voordat wij er waren, was U, God.
Uit U, bron van liefde en leven, zijn wij voortgekomen.
Vandaag bent U naast ons, gaat U voor ons uit.
Daarom gaan wij de dag in met vertrouwen.
Met uw naam, Vader, Zoon en Heilige Geest.
Amen.

Inleiding op de lezing
We lezen uit 2 Koningen 4: 38-44, de profeet Elisa zorgt voor voedsel en geeft honderd profeten te eten.

³⁸Elisa ging terug naar Gilgal. Er heerste in die tijd hongersnood in het land. Toen hij een keer met de leden van de profetengemeenschap bijeen zat, droeg hij zijn knecht op een grote kookpot op het vuur te zetten en een warm gerecht voor hen te bereiden. ³⁹Een van de profeten ging buiten eetbare planten zoeken. Hij vond een wilde kruipplant, een kolokwint, en plukte daarvan zo veel vruchten als hij in zijn kleed kon meedragen. Toen hij terugkwam sneed hij de vruchten in stukjes en deed ze door het gerecht in de pot; ze wisten namelijk niet wat het was. ⁴⁰Het gerecht werd rondgediend, en zodra ze ervan proefden schreeuwden ze uit: ‘Godsman, de dood zit in de pot!’ Ze konden geen hap door hun keel krijgen. ⁴¹Toen zei Elisa: ‘Breng me wat meel.’ Hij strooide wat meel in de pot en zei: ‘Schep iedereen opnieuw op. Nu kunnen ze ervan eten.’ En inderdaad, de bittere smaak was volkomen verdwenen.

⁴²Op een keer kwam iemand uit Baäl-Salisa Elisa opzoeken. Hij bracht twintig gerstebroden voor de godsman mee, gebakken van meel uit de nieuwe oogst, en een zakje vers graan. Elisa droeg zijn bediende op dit als maal aan de profeten voor te zetten. ⁴³Toen de bediende protesteerde dat het beslist niet genoeg was voor honderd personen, zei Elisa nogmaals: ‘Zet het de profeten voor, ze zullen er een maaltijd aan hebben. Want dit zegt de HEER: Ze zullen ervan eten en nog overhouden ook.’ ⁴⁴Toen zette zijn bediende het de profeten voor, en zij aten ervan en hielden nog over, zoals de HEER had gezegd.

Gedachten bij de tekst

De profeten hebben honger vanwege de hongersnood die in het land heerst. Ze hebben grote moeite om in leven te blijven. Dan is er de belofte van voedsel.

De profeet Elisa geeft zijn knecht de opdracht om een grote kookpot op het vuur te zetten om een warm gerecht voor te bereiden voor de profeten. Toen zij van het gerecht proefden schreeuwden ze het uit: Godsman, de dood zit in de pot! Het gerecht was niet te eten.
De vruchten van de kolokwint, een wilde kruipplant waren verwerkt in het gerecht en zijn vrij bitter en bij het eten van grote hoeveelheden zelfs giftig. De profeten wisten dit namelijk niet.

Elisa, opvolger van Elia, wordt vaak als wonderdoener getekend en veranderde het giftige gerecht in gezond voedsel door wat meel in de pot te strooien waarna de bittere smaak volkomen was verdwenen en de profeten het gerecht konden eten. Precies zoals de Here door Elisa had laten beloven.

Op het verhaal van de kolokwinten en de dood in de pot volgt een kleine wonderbaarlijke spijziging (2 Kon. 4: 42-44) als een man uit Baäl-Salisa Elisa met een tas met 20 gerstebroden komt bezoeken. Elisa geeft zijn bediende de opdracht om de 20 gerstebroden als maal aan de profeten voor te zetten. De bediende protesteerde. 20 broden was beslist niet genoeg voor 100 personen, waarop Elisa nogmaals zei ‘zet het de profeten voor, ze zullen er een maaltijd aan hebben’. Want dit zegt de HEER: Ze zullen ervan eten en nog overhouden ook. En zo geschiedde.

Dit verhaal doet ons denken aan de wonderbaarlijke spijziging van Jezus en verschillende andere gelegenheden waarbij Jezus met andere mensen aan tafel zat en er bijzondere dingen gebeurden. Bruiloft te Kana, met de Emmaüsgangers en het laatste avondmaal.

In de tijd van Elisa hadden profeten vaak leerlingen om zich heen. Het gaat in het profeet zijn niet alleen over ‘verheven’ zaken, maar ook over de primaire levensbehoeften: brood op de plank.

Het jaarthema van de Protestantse Kerk Nederland is ‘Aan tafel’.
Van de Maaltijd van de Heer naar de tafel van verbinding, elkaar ontmoeten’. ‘Aan tafel zijn we welkom en is er plaats voor iedereen’.
Met elkaar ‘Aan tafel’ mogen we weten dat ook Jezus onder ons is in welke vorm dan ook voor ieder persoonlijk. ‘Aan tafel’ delen we ruimhartig.

Aandacht voor mensen begint bij eenvoudige en concrete zaken.

Stilte (een paar minuten)

Aansteken intentiekaarsen

Voorafgaand aan de gebeden nodig ik u uit een lichtje aan te steken.

Gebed, afgesloten met stil gebed en Onze Vader

Wij bidden
vanwege alles wat er in onze grote wereld gebeurt
aan oorlogsgeweld en economische strijd,
aan tegenstellingen tussen volken en godsdiensten
aan schending van natuur en milieu.
Daarom bidden wij om recht,
om adem, om herschepping, om geestkracht.

Wij bidden
vanwege alles wat er om ons heen gebeurt
in de wereld die ons dagelijks bestaan vormt
aan ruzie en verbaal geweld,
aan onbegrip en stilzwijgen,
aan schending en misbruik.
Daarom bidden wij om recht,
om adem, om herschepping, om geestkracht.

Wij bidden
vanwege alles wat er in onszelf gebeurt,
diep in ons binnenste
waar anderen vaak geen weet van hebben,
aan innerlijke strijd en onzekerheid,
aan schaamte en schuld,
aan eenzaamheid.
Daarom bidden wij om recht,
Om adem, om herschepping, om geestkracht.

Wij vertrouwen erop dat U uw zegen wilt uitstorten en in stilte zult aanhoren wat in ons hart en in onze gedachten is.

(stil gebed).

Bidden we de woorden die Jezus ons leerde:

Onze Vader in de hemel,
laat uw naam geheiligd worden,
laat uw koninkrijk komen,
laat uw wil gedaan worden
op aarde zoals in de hemel.
Geef ons vandaag het brood
dat wij nodig hebben.
Vergeef ons onze schulden,
zoals ook wij vergeven
wie ons iets schuldig is.
En breng ons niet in beproeving,
maar red ons van het kwaad.
Want aan U behoort het koningschap,
de macht en de majesteit
in eeuwigheid.
Amen.

Na de Ierse Zegenbede luisteren we naar:
Verleih uns Frieden van Felix Mendelssohn Bartholdy
Gezongen door de Leidse Cantorij vlak na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne en nog immer actueel.

Ierse Zegenbede

Mag de Heer je voorgaan en je de goede weg wijzen.
Mag de Heer naast jou zijn, je in de armen sluiten en beschermen.
Mag de Heer achter je staan en je behoeden voor valsheid.
Mag de Heer onder jou zijn en je opvangen als je valt.
Mag de Heer in jou aanwezig zijn en je troosten als je verdrietig bent.
Mag de Heer bij jou blijven en je verdedigen.
Mag de Heer ook boven je staan en je zegenen met de zegen van de algoede God.
Amen

Mendelssohn | Verleih uns Frieden gnädiglich

Verleih uns Frieden gnädiglich
Herr Gott, zu unsern Zeiten
Es ist doch ja kein Andrer nicht,
Der für uns könnte streiten
Denn du, unser Gott alleine.

Schenk ons vrede, vol genade,
Heer God, in onze tijd.
Er is immers niemand anders
Die voor ons kan strijden,
dan u, onze God, alleen.

Tekst: Martin Luther (1483-1546)
Muziek: Felix Mendelssohn Bartholdy (1809-1847)

Leidse Cantorij o.l.v. Hans Brons
Piano: Willeke Smits
met dank aan de Hooglandse Kerk, Leiden
2 maart 2022