Dagwacht, 30 mei 2023

08.25 uur      Groene Kerk open

08.30 uur      Muziek: Lied 849

Tekst van het openingslied

1. Zoek de wegen van de wijsheid

die de schepping dansend groet.
Blijf haar volgen, schenk haar aandacht

proef haar woorden, juist en goed.

Wijsheid baant het pad naar vrede,

doet ons voor wat liefde doet.

2. Luister naar de stem van wijsheid,

op de markt prijst zij haar waar.
Hoor het woord dat mens geworden

ware goedheid openbaart.

Als dat woord dan kiemt en uitgroeit

vinden recht en trouw elkaar.

3. Zuster wijsheid, kom en help ons,

voed wie nieuw geboren wordt.

Zielsvriendin en liefste naaste,
wek het heilig licht in ons.

Vorm ons tot jouw volk, bevrijd ons,

om de aarde en om God.

Openingsgebed

Inleiding op de lezing

We lezen vandaag uit Spreuken. Dat boek behoort tot de Wijsheidliteratuur van Israël. De spreuken zijn verzameld uit – ook buitenbijbelse – bronnen van wijsheid, bijvoorbeeld van volken om Israël heen.

Ze zijn opgenomen in de Bijbel omdat Israël in die wijsheid iets van God herkende.

In Spreuken 8 komt de wijsheid als een vrouwelijk persoon aan het woord.

Het lied hierboven is een bewerking van Spreuken 8, over zuster Wijsheid.

Zij was erbij toen God aan de schepping begon.

Zoals de Geest van God die boven de oer-wateren zweefde.

Pinksteren, Geest, Wijsheid en schepping; nauw verbonden.

Schiftlezing: Spreuken 23:12-21 (Nieuwe Bijbelvertaling 2021)

¹²Heb een open oor voor wijze woorden,

een open geest voor onderricht.

¹³Aarzel niet een kind te vermanen,

van stokslagen gaat het niet dood.

¹⁴Sla je het met de stok,

dan red je het van het dodenrijk.

¹⁵Mijn zoon, als je je verstand gebruikt,

loopt mijn hart over van vreugde.

¹⁶Het vervult me met blijdschap

als je een bedachtzaam oordeel hebt.

¹⁷Wees niet jaloers op zondaars,

heb altijd ontzag voor de HEER.

¹⁸Dan heb je een toekomst,

je hoop gaat niet verloren.

¹⁹Luister, mijn zoon, en word wijs,

kies de juiste weg.

²⁰Ga niet om met dronkenlappen,

blijf bij gulzigaards vandaan.

²¹Want wie slempt en brast wordt arm,

wie altijd zijn roes ligt uit te slapen

gaat ten slotte in lompen gehuld.

Gedachten bij de tekst

Een kind met een stok slaan; dat herkennen wij niet meer als ‘wijsheid’.

Dat doe je niet!

In onze cultuur voeren we nog wel hier en daar het debat over nut en noodzaak van een corrigerende tik.

Ik heb ze nog wel gehad, corrigerende tikken, maar veel indruk ten goede hebben ze niet gemaakt. Een pak slaag hoort niet thuis in een wijs opvoedingspakket.

Er zijn betere manieren om een kind – voor zijn eigen bestwil – te confronteren met ongewenst of verkeerd gedrag.

Ook theologisch kunnen wij niet meer uit de voeten met slagen of plagen als straf van God.

Smeltende gletsjers, opwarming van het klimaat en afnemende biodiversiteit: wij noemen het nog wel zonde als in ‘zonde van de natuur’, maar nauwelijks meer als zonde die bestraft wordt door God en waarvan wij ons dus moeten bekeren.

Ik hoorde gisteren Carla Dik-Faber, projectleider van GroeneKerken van Kerk in Actie uitleggen waarom GroeneKerken de actie van Extinction Rebellion tegen subsidiëring van fossiele brandstoffen steunt.

Niet omdat ze in de klimaatverandering een straf van God ziet.

Wel omdat christenen beseffen hoezeer God zijn schepping liefheeft.

En dat christenen daarom ook liefde en eerbied voor die schepping hebben.

Niet de stokslagen motiveren tot verandering, tot bekering, maar de vreugde van de Vader over zijn kinderen die hun verstand gebruiken en een bedachtzaam oordeel hebben.

Kinderen die open staan voor de wijsheid van Gods heilige Geest.

Niet wie jaloers zijn op wie er maar op los leven, maar degenen die wijs worden van Gods Geest, die hebben hoop voor de toekomst.

Nog één dingetje over de wijsheid van het oude Israël en zijn buurvolken: wijsheid alléén aan zonen toewensen, dat vinden wij in onze tijd en onze cultuur niet wijs.

Wij ontvingen voortschrijdend inzicht met Pinksteren: Gods Geest is gelukkig uitgestort op alle mensen, op dochters en op zonen.

Zo wijs is God wel!

Stilte

Gebeden

• Aansteken intentiekaarsen; stille gebeden
• Gesproken gebed
• Onze Vader

Onze Vader in de hemel,
laat uw naam geheiligd worden,
laat uw koninkrijk komen,
laat uw wil gedaan worden
op aarde zoals in de hemel.
Geef ons vandaag het brood
dat wij nodig hebben.
Vergeef ons onze schulden,
zoals ook wij vergeven
wie ons iets schuldig is.
En breng ons niet in beproeving,
maar red ons van het kwaad.
Want aan U behoort het koningschap,
de macht en de majesteit
in eeuwigheid.

Amen.

Zegenbede

Eeuwige, zegen ons en houdt ons in uw hoede

Laat het licht van uw ogen over ons schijnen

En wees ons genadig

Blijf ons zien, geef ons vrede

Voor deze dag en al onze dagen.

Amen.

Muziek: Veni Creator Spiritus (Kom Schepper Geest…); het gebed om wijsheid – en dus om de komst van Gods Geest – blijft nodig.