1e Paasdag 1989

Toespraak Ds. Henk J. Visch

Toespraak van Ds Henk J. Visch, naar aanleiding van de aanbieding van de ICOON van de evangelist Mattheus aan de gemeente in de Groene- of Willibrordkerk te Oegstgeest op de eerste Paasdag, zondag 26 maart 1989

Gemeente,
met het schilderij, dat zojuist onthuld is, heeft onze gemeente een kostbaar geschenk ontvangen. Een ICOON van de evangelist MATTHEUS.
Een icoon is niet zomaar een wandversiering. Het is veel meer dan dat. In onze protestantse kerkgebouwen kennen wij geen iconen. We zullen daarom ook best wat tijd nodig hebben om aan zoiets te wennen. In de Orthodoxe kerken, zoals in Rusland, Griekenland, Egypte en andere landen heeft de icoon een belangrijke functie in de eredienst.

Het woord ICOON betekent AFBEELDING, wel te verstaan een afbeelding van een persoon of van een boodschap, die wezenlijk is voor het geloof van de gemeente. De icoon, die wij hebben gekregen, stelt de evangelist Mattheus voor. Volgens de opvatting van de Orthodoxe Kerk is dan als het ware Mattheus – die wordt afgebeeld – zélf aanwezig. En de manier waarop hij wordt afgebeeld bevat een boodschap. Om die boodschap te verstaan is het nodig een poos rustig naar de icoon te kijken. Ik heb dat gedaan en wat mij zo opvalt, dat is de houding van Mattheus. Het is iemand die zeer aandachtig met hart en ziel luistert. Hij luistert omdat hij wil gaan schrijven. Kijk maar, hij heeft een pen in de hand.

Hij wil het Evangelie gaan schrijven, de blijde boodschap van Gods Rijk! Heel diep denkt hij na, let maar op zijn ogen. Maar het zijn niet zijn eigen gedachten die hij gaat opschrijven. Om dit aan te duiden zien we vlak achter Mattheus een engel, dat is ‘een boodschapper van God’. En de engel fluistert Mattheus iets in het oor. Heel vertrouwelijk legt de engel een hand op de schouder van Mattheus. Het is alsof er een intieme band tussen hen beiden bestaat. Toch is het niet zo dat de engel dicteert en dat Mattheus alles maar mechanisch opschrijft. De boodschap van God gaat heel diep door hem heen. Het evangelie van Mattheus is dus niet een boekje dat zo maar uit de hemel is komen vallen. Het is een echt menselijk boek, maar tegelijkertijd is óók waar dat de boodschap van God erin wordt doorgegeven. Daarom die engel bij het oor van Mattheus.

Ik vind dit een rijke boodschap! Ook wij moeten leren zo te luisteren; met hart en ziel luisteren naar God. Door die Bijbelse geschriften, allemaal door menselijke mensen geschreven, klinkt de boodschap van Gods heil voor mensen door. Daar gaat het toch om in de dienst van vandaag!

In deze icoon hebben we nu een zichtbaar teken van verbondenheid met een grote tak van de christenheid, namelijk de Orthodoxe Kerk. Deze kerk behoort ook tot de oecumene en is lid van de Wereldraad van Kerken.

Namens heel onze gemeente wil ik mevrouw Moorman, die het verlangen in haar hart kreeg een icoon aan deze kerk te geven, heel hartelijk danken. Ook een hartelijk woord van dank en waardering aan de schilderes, mevrouw Thera du Croix Timmermans. Niet iedereen heeft een dochter die iconen kan schilderen! Wij hopen dat het u beiden veel vreugde geeft dat dit kunstwerk hier in dit kerkgebouw een goede plaats heeft gekregen.

Henk J. Visch